فیلترینگ اینترنت در ایران؛ از وضعیت موجود تا وضعیت مطلوب

به گزارش روابط عمومی سازمان فضای مجازی سراج، جلسه پنجم مدرسه عالی مقام با موضوع «فیلترینگ اینترنت در ایران؛ از وضعیت موجود تا وضعیت مطلوب» با حضور جناب آقای دکتر محمد صادق نصراللهی عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شد.
در این نشست دکتر محمد صادق نصراللهی با بیان این موضوع که مبحث فیلترینگ بحث‌برانگیزترین مسئله در حوزه فضای مجازی است؛ خاطر نشان کرد فیلتر شدن دفعی شبکه‌های اجتماعی فراگیر و پر مخاطب، تکانه و پیامدهای جدی در کشور بوجود آورده است.
وی با بیان اینکه در این نشست موضوع فیلترینگ با نگاه فرهنگی و ارتباطی بررسی خواهد شد، گفت موضوع فیلترینگ را می‌توان از چند جهت مورد توجه قرار داد:
الف) فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی اساسا کار درستی است یا غلط؟
ب) نارضایتی کاربران
ج) استفاده زیاد از فیلترشکن‌ها
این استاد دانشگاه بر تفکیک ۴ مسئله ذیل موضوع فیلترینگ تاکید کرد:
الف) اصل پالایش
ب) امکان پالایش
ج) محتوای پالایش
د) شیوه پالایش
دکتر نصراللهی اصل پالایش را غیر قابل خدشه دانست و گفت هیچ کشوری اینترنت بدون فیلتر ندارد.
وی با بیان اینکه بحث بر سر روش و دایره فیلترینگ است، گفت امکان فیلترینگ ممکن است و در ایران به دلیل نظام ارزشی موجود، دایره‌ی محتوای فیلتر شده بالا است.
وی با اشاره به شیوه‌های متنوع فیلترینگ خاطر نشان کرد در کشور ما از گذشته‌ پالایشِ فراگیرِ حاکمیتیِ متمرکز وجود داشته و از سطوح و انواع دیگر فیلترینگ غافل بوده‌ایم.
این استاد دانشگاه با تاکید بر این که پالایش فضای مجازی یک کلان مسئله است گفت تنظیم مقررات در این عرصه ناکارآمد است و می‌توان راهکارهایی منطبق با زیست بوم فرهنگی خود در جهت تحول فضای مجازی تعریف کنیم.
در ادامه دکتر نصراللهی سه سوال مطرح کرد:
الف) شیوه پالایش فضای مجازی در نظام حقوقی ما چگونه است؟
ب) پالایش در کشورهای دیگر چگونه است؟
ج) با توجه به مسائل حوزه‌ی فیلترینگ، چه سیاست‌ها و راهکارهایی برای وضع مطلوب لازم است؟
دکتر نصراللهی تعریف فیلترینگ در نگاه ارتباطی را «جلوگیری از ارتباطات فضای مجازی توسط مقام صلاحیت‌دار از طریق ایجاد اختلال در عناصر ارتباطی با در نظر گرفتن ظرفیت‌های سلبی ـ ایجابی فرهنگ بومی در جهت تضعیف الگوی بینشی ـ گرایشی ـ کنشی و ماحصل کنشی مخالف و رقیب و بستر سازی در جهت پذیرش الگوی بومی» دانست.
این عضو هیات علمی با اشاره به پالایش توسط بخش خصوصی و دولتی گفت اکثر مواقع پالایش صرفاً دولتی بوده و بخش خصوصی نقش زیادی در این حوزه نداشته است.
در پایان دکتر نصراللهی توجه به آینده‌ی این عرصه را مهم دانست و اقداماتی از قبیل نظام پالایش هوشمند، ورود شورای عالی فضای مجازی به حوزه پالایش، ورود برنامه هفتم به بحث پالایش، اصلاح قانون جرایم رایانه‌ای، گسترش فضای مجازی بومی، توسعه فرهنگ پایش مردمی، حرکت به سمت پالایش رده بندی شده‌ی کاربر محور، آموزش کاربران و اقناع آنان نسبت به علت پالایش، سرمایه‌گذاری جهت پالایش هوشمند در شبکه ملی اطلاعات، ایجاد نهضت تربیت رسانه‌ی مبتنی بر خود پالایش، ایجاد نظام‌های احراز هویت و رتبه‌بندی محتوا در سامانه‌ها را ضروری خواند.